Self-Compassion คืออะไร? Self-compassion ไม่ใช่การตามใจตัวเอง หรือการไม่รับผิดชอบนะครับ แต่เป็นการปฏิบัติกับตัวเองเหมือนที่เราปฏิบัติต่อเพื่อนสนิทที่กำลังเผชิญความยากลำบาก มันประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลักๆ คือ:

1. ความเมตตาต่อตนเอง (Self-kindness): การให้ความเข้าใจและใจดีกับตัวเอง แทนที่จะวิพากษ์วิจารณ์หรือตัดสินตัวเองอย่างรุนแรง เมื่อเราผิดพลาดหรือล้มเหลว
2. การตระหนักว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของมนุษย์ (Common Humanity): การเข้าใจว่าความทุกข์ ความล้มเหลว หรือข้อบกพร่องต่างๆ เป็นส่วนหนึ่งของประสบการณ์ของมนุษย์ทุกคน ไม่ใช่แค่เราคนเดียวที่รู้สึกแย่หรือทำผิดพลาด
3. การมีสติ (Mindfulness): การรับรู้และสังเกตความรู้สึกเจ็บปวด ความคิดลบ หรืออารมณ์ที่เกิดขึ้น โดยไม่จมดิ่งไปกับมัน หรือพยายามกดดันให้หายไป

ทำไม Self-Compassion ถึงสำคัญสำหรับ Software Engineer? สำหรับ Software Engineer อย่างคุณที่ต้องเจอกับการดีบักที่ไม่รู้จบ, การออกแบบที่ผิดพลาด, หรือการทำงานภายใต้แรงกดดัน Self-compassion จะช่วยคุณได้มากครับ:

• ลดความเครียดและความ Burnout: เมื่อคุณใจดีกับตัวเอง คุณจะเครียดน้อยลง และมีพลังงานในการทำงานมากขึ้น
• เพิ่มความยืดหยุ่นในการรับมือกับความล้มเหลว: แทนที่จะจมกับความผิดพลาด คุณจะเรียนรู้ที่จะลุกขึ้นใหม่ และมองความผิดพลาดเป็นโอกาสในการเรียนรู้
• พัฒนาทักษะการแก้ปัญหา: เมื่อคุณไม่ติดอยู่กับความคิดลบ คุณจะมีพื้นที่ทางจิตใจมากขึ้นในการคิดวิเคราะห์และหาทางออก
• ช่วยให้กล้าเผชิญปัญหา: เมื่อคุณรู้ว่าแม้จะผิดพลาดก็ยังโอเค คุณก็จะกล้าที่จะลองผิดลองถูก และเผชิญกับปัญหาที่ซับซ้อนมากขึ้น

วิธีฝึกฝน Self-Compassion ในชีวิตประจำวัน ไม่ต้องคิดว่าต้องฝึกฝนอะไรที่ยิ่งใหญ่ครับ ลองเริ่มจากสิ่งเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ได้เลย:

1. สังเกตเสียงวิพากษ์วิจารณ์ในใจ: เมื่อคุณทำผิดพลาด หรือรู้สึกว่าตัวเองไม่ดีพอ ลองหยุดสังเกตว่าคุณกำลังพูดอะไรกับตัวเอง เสียงนั้นรุนแรงแค่ไหน? ลองจินตนาการว่าถ้าเป็นเพื่อนของคุณทำผิดพลาด คุณจะพูดกับเขาแบบเดียวกันไหม?
2. เปลี่ยนเสียงนั้นให้เป็นความเมตตา: ลองเปลี่ยนคำพูดในใจ จาก “ฉันมันแย่มาก” เป็น “ไม่เป็นไรนะ ใครๆ ก็ทำผิดพลาดได้ มันเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้” หรือ “ตอนนี้ฉันรู้สึกแย่จัง ขอให้ฉันได้พักผ่อน”
3. สัมผัสที่อบอุ่น (Self-Soothing Touch): เมื่อรู้สึกเครียด กังวล หรือผิดหวัง ลองวางมือบนหัวใจ ลูบแขนตัวเอง หรือกอดตัวเองเบาๆ การสัมผัสที่อบอุ่นช่วยปลอบประโลมจิตใจได้ดีครับ
4. เขียนบันทึกความรู้สึก (Compassionate Journaling): ลองเขียนระบายความรู้สึก ความกังวล หรือสิ่งที่ทำให้คุณเครียด โดยเขียนเหมือนกำลังเขียนจดหมายให้เพื่อนที่กำลังทุกข์ คุณจะแนะนำอะไรเพื่อนคนนั้น? แล้วคุณแนะนำสิ่งนั้นกับตัวเองได้ไหม?
5. ฝึกสติในชีวิตประจำวัน (Mindful Awareness): ลองสังเกตลมหายใจเข้าออกของคุณสัก 2-3 นาที เมื่อรู้สึกเครียด การกลับมาอยู่กับลมหายใจช่วยให้เราอยู่กับปัจจุบัน และไม่จมไปกับความคิดหรืออารมณ์ลบ

การฝึกฝน Self-compassion ต้องใช้เวลาครับ คล้ายกับการสร้างกล้ามเนื้อ มันไม่ได้เกิดขึ้นในชั่วข้ามคืน แต่ถ้าคุณฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ คุณจะรู้สึกได้ถึงความเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น ทั้งความเข้มแข็งทางจิตใจและความกล้าที่จะเผชิญปัญหาต่างๆครับ

อ้างอิง

• Dr. Kristin Neff: https://self-compassion.org